Մոլորակի համար սառցադաշտերի հալումն անդառնալի հետևանքներ կունենա
Ավստրալիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Նոր Զելանդիայի և այլ երկրների գիտնականների միջազգային խումբը ահազանգ է հնչեցնում. սառցադաշտերի արագ հալումը սպառնում է էկոհամակարգերին ամբողջ աշխարհում: Ըստ Nature Reviews Biodiversity (NRBD) ամսագրում 2025 թվականի մայիսի 13-ին հրապարակված հետազոտության՝ մինչև 2050 թվականը մոլորակը կկորցնի սառցադաշտերի զանգվածի մեկ երրորդը, ինչը կհանգեցնի անդառնալի հետևանքների կենսաբազմազանության, քաղցրահամ ջրերի պաշարների և կլիմայի համար: 160 գիտական աշխատանքների վերլուծության հիման վրա գիտնականները բացահայտել են ճգնաժամի մասշտաբները և դրա կասկադային էֆեկտները: Պատմում ենք, թե ինչու են սառցադաշտերն այդքան կարևոր, ինչ ենք մենք կորցնում և ինչպես դա կանդրադառնա Երկրի վրա կյանքի վրա:
Հետազոտողները պլանավորում են.
- Կատարելագործել կանխատեսումները՝ օգտագործելով NASA-ի (GRACE-FO) և ESA-ի (CryoSat-2) առաքելությունների նոր տվյալներ, որոնք չափում են սառույցի զանգվածը:
- Ուսումնասիրել հալման ազդեցությունը խորքային ծովային էկոհամակարգերի վրա, որտեղ աղիության փոփոխություններն արդեն նկատելի են:
- Մշակել տեխնոլոգիաներ սառցադաշտերի արհեստական սառեցման համար, թեև դրանց մասշտաբայնությունը կասկածի տակ է:
- Մինչև 2030 թվականը գիտնականները սպասում են Փարիզի համաձայնագրի կատարման մասին առաջին զեկույցներին, որոնք ցույց կտան, թե արդյոք հնարավոր կլինի դանդաղեցնել ճգնաժամը:
Սառցադաշտերի հալումը, որը մինչև 2050 թվականը կվերացնի դրանց զանգվածի մեկ երրորդը, ոչ միայն սառույցի կորուստ է, այլև էկոհամակարգերի, ջրային ռեսուրսների և կլիմայի ոչնչացում: Nature Reviews Biodiversity-ում հրապարակված հետազոտությունը ընդգծում է, որ առանց անհապաղ միջոցների մոլորակը կկորցնի եզակի տեսակներ և կբախվի ջրի և միգրացիայի ճգնաժամի: Սառցադաշտերը Երկրի առողջության հայելին են, և դրանց անհետացումը գործելու ազդանշան է:
