2024թ.-ից Հայաստանում կներդրվի առողջապահության համապարփակ ապահովագրություն: Առողջապահության նախարարությունն առաջարկում է, որ աշխատող քաղաքացիներն իրենց եկամտից ամսական գումար հատկացնեն պետությանը՝ Հայաստանի բոլոր բնակիչների առողջությունն ապահովագրելու համար։ Այս մասին գրում է Hetq.am-ը:

Եթե մարդ եկամուտ չունի, կամ միջինից ցածր է, բուժծառայությունը կֆինանսավորվի պետբյուջեից, ինչը գոյանում է նաև նույն աշխատող քաղաքացիների վճարած հարկերից. «Պետության համաֆինանսավորման չափը կորոշվի հաշվի առնելով շահառուների եկամուտները և վարքագիծը»,- նշված է ներկայացված նախագծում։

ԱՆ փոխնախարար Լենա Նանուշյանն ասում է, որ վճարի չափը կախված կլինի փաթեթում ներառված ծառայությունների ցանկից. եթե դրանք ավելանան, գումարը կավելանա և հակառակը։ 2022թ.-ին քննարկման ժամանակ փոխնախարարն ասում էր, որ աշխատող քաղաքացիները կվճարեն 6% (որից 3-%-ը՝ գործատուն), սակայն ներկայացված նախագծում որևէ հստակ թիվ նշված չէ։

2019թ․ վերջին տվյալների համաձայն՝ Հայաստանում աշխատում է բնակչության 21,6 %-ը, որի վրա էլ և ընկնելու է համընդհանուր ապահովագրության հիմնական բեռը։ Իհարկե, ապահովագրություն ունեցող 18-ից բարձր տարիքի մարդիկ օգտվելու են շատ ավելի մեծ ծառայությունների շրջանակից, սակայն, որպես նախագծի հիմնավորում Առողջապահության նախարարությունը նշում է, որ Հայաստանում բնակչության մի մասն աղքատանում է հաճախ նաև առողջապահական ծախսերի պատճառով։

Նախագիծը մշակողների կարծիքով՝ համակարգի ներդրման շնորհիվ ոչ միայն կպակասի հիվանդացության, մահերի ցուցանիշը, այլև «կնպաստի մարդկային կապիտալի զարգացմանն ու տնտեսական աճին»։

Առողջական ապահովագրությամբ տրամադրվելիք ծառայությունների ցանկը կազմվել է՝ ուսումնասիրելով և վերլուծելով մարդկանց դիմելիությունը։ Այս մասին Առողջապահության նախարարությունը հայտարարել էր դեռևս նախորդ տարի։ Փոխնախարար Լենա Նանուշյանը հայտնել է, որ առաջարկվող փաթեթը տրամադրվելիք ծառայությունների դիմաց ամենալավն է, և «90-95%-ով փակում է ամբողջ սպեկտրը»։

Ի՞նչ է ներառված վիրահատությունների ցանկում

ԱՆ-ն հայտնում է, որ փաթեթում ներառված են «վիրահատական գրեթե բոլոր ծառայությունները»՝ բացի նորագույն տեխնոլոգիաներով իրականացվող վիրահատություններից (նաև՝ պլաստիկ վիրահատությունները), որոնց մեծ մասը Հայաստանում հնարավոր չէ իրականացնել։

Մասնավորապես, մանկական և նորածնային վիրաբուժության, ընդհանուր, անոթային, դիմածնոտային, էնդոկրին, կրծքային վիրաբուժության, ակնաբուժական, օրթոպեդիկ և վնասվածքաբանական, նյարդավիրաբուժական, միկրովիրաբուժական, գինեկոլոգիական, քիթ, կոկորդ, ականջաբանական և դիմածնոտային, ուրոլոգիական, պրոկտոլոգիական վիրահատություններ. սրանք մինչև 18 և 18-ից բարձր ապահովագրված անձանց համար կլինի 100% անվճար, իսկ 18-ից բարձր անձանց համար այս վիրահատություններն անվճար կիրականացվեն միայն անհետաձգելի դեպքերում։

Ստոմատոլոգիայում կիրականացվի մինչև երկու ատամի վիրահատական բուժում թե’ ապահովագրված, թե’ չապահովագրված քաղաքացիների համար. մինչև 18 տարեկանների դեպքում այս ծառայությունը կլինի անվճար՝ առանց սահմանափակման։

Էնդովասկուլյար վիրաբուժությունը նույնպես անվճար կլինի երեխաների համար, իսկ ապահովագրված և չապահովագրված քաղաքացիների համար այս ծառայությունը կլինի անվճար միայն մինչև 78 տարեկանը։

Սրտային վիրահատությունները երեխաների համար լինելու են անվճար, ապահովագրված 18-ից բարձր մարդիկ կունենան սրտի ստենտավորման հնարավորություն՝ միչև 3 դեղապատ ստենտի տեղադրմամբ, առիթմոլոգիա (սարքի տեղադրում առնվազն 3 տարի շահագործմամբ)։ Չապահովագրված 18-ից բարձր մարդկանց համար սրտի ստենտավորումն անվճար կլինի մինչև 1 ստենտի տեղադրմամբ, այն էլ՝ միայն անհետաձգելի դեպքում (առավել մանրամասն՝ ներքևում)։

Փաթեթում ներառված են նաև չարորակ նորագոյացությունների վիրահատություններ։ 

Քաղցկեղի բուժումը

Չարորակակ նորագոյացությունների վիրահատությունը Հայաստանում 2019թ.ից իրականացվում է անվճար։

Այս փաթեթում նույնպես նշված է, որ չարորակ նորագոյացությունների վիրահատության և ճառագայթային բուժման ծառայություններ, ինչպես նաև՝ քիմիաթերապևտիկ բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը երեխաների դեպքում 100%-ով ապահովում է պետությունը։ Նաև տրվում են հակաուռուցքային դեղեր, թե կոնկրետ որ դեղերը, նշված չէ։

18-ից բարձր անձինք, ովքեր որ կունենան համընդհանուր առողջապահական ապահովագրություն, կստանան չարորակ նորագոյացությունների վիրահատություն և ճառագայթային բուժում՝ մինչև 22 սեանսի հատուցմամբ, քիմիաթերապևտիկ բժշկական օգնություն և սպասարկում՝ մինչև 1,6 մլն դրամի չափով հատուցմամբ։

Դեղերից՝ նրանց կտրամադրվեն ցավազրկող դեղեր և թմրամիջոցներ կամ հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր պարունակող դեղեր։

18-ից բարձր տարիքի անձինք, ովքեր չունեն ապահովագրություն,հնարավորություն կունենան չարորակ նորագոյացությունների վիրահատության և ճառագայթային բուժման 2 անգամ քիչ ծառայությունների՝ մինչև 10 սեանս, 10 անգամ քիչ գումար՝ քիմիաթերապևտիկ բժշկական օգնություն և սպասարկման համար՝ մինչև 150,000 դրամի չափով։

Այս խմբին պետության կողմից անվճար տրամադրվելիք դեղերը կլինեն նույնը՝ ցավազրկող դեղեր և թմրամիջոցներ կամ հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր պարունակող դեղեր։
 

Սիրտ-անոթային հիվանդությունների բուժում

Ինչպես արդեն նշեցինք, սիրտ-անոթային հիվանդությունների՝ այդ թվում՝ սրտային վիրաբուժություն, առիթմոլոգիա, էնդովասկուլյար վիրաբուժության ծառայությունները մինչև 18 տարեկան երեխաների համար 100%-ով կապահովվեն։

18-ից բարձր ապահովագրված քաղաքացիները կունենան մինչև 3 դեղապատ ստենտի տեղադրմամբ սրտի ստենտավորման հնարավորություն, առիթմոլոգիա (սարքի տեղադրում առնվազն 3 տարի շահագործմամբ)։

Իսկ ապահովագրություն չունեցող անձինք կունենան միայն 1 ստենտի տեղադրմամբ սրտի ստենտավորում` անհետաձգելի դեպքում. ըստ էության՝ նրանց համար ոչինչ չի փոխվել, քանի որ անհետաձգելի դեպքերում սրտի անվճար ստենտավորման պետական ծրագիրը Հայաստանում իրականացվում է դեռևս 2015թ.-ից։

Առողջապահության նախարարությունը նախագծի մեջ հատկապես ընդգծում է, որ «Հայաստանի ողջ տնտեսությունը վնասներ է կրում հիվանդություններ կամ վաղ տարիքից հաշմանդամություն ունեցող անձանց չկատարած նյութական և ոչ նյութական ներդրումների հետևանքով»:

Ընդ որում՝ սիրտ-անոթային հիվանդություններից հաշմանդամությամբ ընթացող կյանքի կորցրած տարիների (ՀԸԿՏ) ցուցանիշը Հայաստանում կազմում է 4.306՝ 100,000 բնակչի հաշվով, ինչը համահավասար է այդ հիվանդությունների հետևանքով տարեկան մոտ 350 կյանքի կորստի:

Նախագծում ներգրավված փորձագետների հաշվարկներով՝ ցածր և միջին եկամտով երկրներում սիրտ-անոթային հիվանդությունները և շաքարային դիաբետը կարող են 6,77%-ով նվազեցնել ՀՆԱ-ն:

Հայաստանում մինչև 60 տարեկան հաշմանդամություն ունեցող անձանց 60%-ի հաշմանդամությունը պայմանվորված է հենց սիրտ-անոթային հիվանդություններով և շաքարային դիաբետով։

Շաքարային դիաբետ

Շաքարային դիաբետ ունեցողների համար նույնպես ոչինչ չի փոխվի, քանի որ ինչպես նախկինում, այնպես էլ ապահովագրված լինելու դեպքում թե’ ապահովագրված, թե’ չապահովագրված քաղաքացիները պետությունից անվճար ստանալու են շաքարային և ոչ շաքարային դիաբետի դեպքում հակադիաբետիկ դեղեր։

Փոխպատվաստման ծառայություններ

ԱՆ-ն հայտարարում է, որ ապահովագրության մեջ ներառված են նաև փոխպատվաստման ծառայություններ, սակայն, ուսումնասիրելով հավելվածը՝ պարզ է դառնում, որ այդ ծառայությունը 100%-ով հատուցվում է մինչև 18 տարեկանների դեպքում, 18 տարեկանից բարձր և ապահովագրած անձանց համար օրգանների փոխպատվաստման ժամանակ պետությունը հատուցում է ծախսերի 30%-ը։

Իսկ 18-ից բարձր ու չապահովագրված քաղաքացիները չեն օգտվի այդ ծառայությունից։

Էպիլեպսիա

Ինչպես շաքարային դիաբետի դեպքում, էպիլեպսիա ունեցող մարդիկ՝ անկախ տարիքից և ապահովագրված լինելուց, շարունակելու են ստանալ էպիլեպսիայի՝ հակացնցումային անվճար դեղեր, ինչպես դա արվում էր մինչ ապահովագրությունը։

Սկրինինգային ծրագրեր

Կանխարգելիչ բժշկական օգնությունը, սկրինինգային ծրագրերը, պարտադիր բժշկական զննություններն և լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունները 100%-ով անվճար կլինեն մինչև 18 տարեկանների և 18-ից բարձր տարիքի ապահովագրված քաղաքացիների համար։ 

Չապահովագրված չափահաս մարդկանց համար անվճար կլինեն միայն սկրինինգային ծրագրերը։ 
 

Լաբորատոր-գործիքային հետազոտությունները

Մինչև 18 տարեկան և 18-ից բարձր ապահովագրված մարդիկ տեղամասային բժշկի խորհրդատվությունը, իսկ անհրաժեշտության դեպքում՝ վերջինիս ուղեգրմամբ նեղ մասնագետների խորհրդատվությունը և բժշկական ցուցումների հիման վրա ուղեգրում լաբորատոր-գործիքային՝ այդ թվում հատուկ և դժվարամատչելի լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունները, կստանան անվճար։

18-ից բարձր չապահովագրված անձինք այս ծառայություններից նույնպես կօգտվեն, բայց սահմանափակ քանակությամբ. օրինակ, կստանան միայն տեղամասային բժշկի խորհրդատվություն և նրա բժշկական ցուցումների հիման վրա՝ ընդհանուր բնույթի լաբորատոր-գործիքային հետազոտությունների ուղեգիր (արյան և մեզի ընդհանուր քննություն, արյան բիոքիմիական հետազոտություն (մինչև 7 բաղադրիչ)), նեղ մասնագետի խորհրդատվություն կստանան միայն քրոնիկ հիվանդությամբ հաշվառման մեջ գտնվելու դեպքում, բայց՝ տարեկան ոչ ավել, քան 4 այց։

Հղիության հսկողության ընթացքում մասնագիտացված խորհրդատվությունը և պարտադիր լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունները բոլոր խմբի ներկայացուցիչների համար կլինեն անվճար։ 
 

Պալիատիվ բուժման և խնամքի ծառայություններ

Այս ծառայությունով անվճար կապահովեն միայն ապահովագրված 18-ից բարձր տարիքի քաղաքացիները, այնինչ, 2022թ․ տվյալներով՝ Հայաստանում կա մոտ 3000 երեխա, որոնք ունեն պալիատիվ օգնության կարիք:

Որոշ ստոմատոլոգիական ծառայություններ ևս ներառվել են փաթեթում, բայց թանկարժեք ծառայությունները, ինչպես օրինակ, իմպլանտի տեղադրումը, ներառված չէ։

Ստոմատոլոգիական բժշկական օգնությունը մինչև 18 տարեկան երեխաների համար կլինի անվճար։

Ապահովագրություն ունեցող քաղաքացիները կստանան անվճար ստոմատոլոգիական անհետաձգելի բժշկական օգնություն (զննում և ատամի հեռացում, մինչև 2 ատամի վիրաբուժական բուժում, պրոթեզավորում 63 և բարձր տարիքի անձանց համար)։

Չապահովագրված չափահաս մարդկանց դեպքում միայն 63 և բարձր տարիքի անձինք կունենան զննման և ատամի հեռացման, մինչև 2 ատամի վիրահատական կամ թերապևտիկ բուժման և պրոթեզավորման հնարավորություն։

Հղի կանանց համար տրամադրվող օգնությունը

Հղիության հսկողության ընթացքում մասնագիտացված խորհրդատվությունը և պարտադիր լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունները, ինչպես նաև՝ մանկաբարձություն, նախածննդյան և հետծննդյան բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ տարիքային բոլոր խմբերի, թե’ ապահովագրված, թե՛ չապահովագրված մարդկանց համար կլինեն անվճար։

Այլ ծառայություններ

Աղիքային և այլ ինֆեկցիոն հիվանդությունների բժշկական օգնության ծառայությունները մինչև 18 տարեկան երեխաները և 18-ից բարձր ապահովագրված մարդիկ կստանան անվճար, իսկ չապահովագրված քաղաքացիները՝ այդ ծառայությունից կօգտվեն միայն սրացման դեպքում։

Տուբերկուլյոզի, ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի, հոգեկան և նարկոլոգիական հիվանդությունների, հեմոդիալիզի բժշկական ծառայությունները, ինչպես նաև՝ հիվանդանոցային պայմաններում արտահիվանդանոցային անհետաձգելի բժշկական օգնությունը բոլորի համար անվճար է լինելու։ 

Քրոնիկ հիվանդությունների համար տրամադրվող դեղերի փաթեթ

Առողջապահության նախարարությունն ասում է, որ հաշվարկվել և ուսումնասիրվել է նաև առաջնային օղակում քրոնիկ տարբեր հիվանդությունների ժամանակ կիրառվող դեղերի փաթեթը, որը նույնպես հասանելի է լինելու մարդկանց։

Մանրամասները` կայքում: