Ադրբեջանը փորձում է «կապել Հայաստանի ձեռքերը»՝ զրկելով դիմադրելու հնարավորությունից

Այս օրերին ադրբեջանական զինուժի ներխուժումը ՀՀ տարածք բազում պատճառներ ունի: Razm.info-ն անդրադարձել է այդ գործողության ռազմավարական հարթությանը։ 
Ադրբեջանի գործողությունները առանձին-առանձին դիտարկելով Սյունիքում Սև լճի, իսկ Գեղարքունիքում Կութ, Վերին Շորժա և մի քանի այլ տեղերում՝ կստանանք իրադարձությունների լոկալ, հատվածային, բայց ոչ ընդհանուր պատկերը։ 
Ավելին՝ կարծում ենք, որ անգամ բոլոր ուղղություններով Ադրբեջանի առաջխաղացումը որպես մեկ խոշոր գործողություն դիտարկելը ամբողջական պատկեր չի տալիս, եթե չենք դիտարկում այն 2020թ. նոյեմբերի 10-ից հետո Ադրբեջանի վարած քաղաքականության ընդհանուր կոնտեքստում։ 
Նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության ստորագրումից հետո Ադրբեջանին հանձնվեցին ստորագրման պահին դեռ մեր վերահսկողության տակ եղած տարածքներ Քաշաթաղի շրջանի հարավային հատվածից, ընդ որում, ըստ Նիկոլ Փաշինյանի խոստովանության՝ «բանավոր ըմբռնմամբ», քանի որ հայտարարության մեջ այդ տարածքների հանձնման մասին խոսք չկար։ 
Այդ տարածքների կորստից հետո Ադրբեջանը վերահսկողության հաստատեց Հայաստան-Իրան միջպետական ավտոճանապարհի մի հատվածում, իսկ ադրբեջանական զինուժը հայտնվեց անմիջապես Կապան քաղաքի մատույցներում։ 
Սյունիքի արևելյան սահմանը պաշտպանող դիրքերի հանձնման պատճառով՝ ռազմական առումով հայկական կողմն այդ հատվածում զրկվեց օպերատիվ խորությունից, իսկ Ադրբեջանը՝ ընդհակառակը, ձեռք բերեց ռազմավարական զսպման և ճնշման հնարավորություն։ Ուժերի այսպիսի դասավորությամբ Ադրբեջանի հետ ռազմական առճակատման տարբեր սցենարներով Կապան քաղաքը հայտնվում է թշնամու ուղիղ թիրախում։

Ադրբեջանի գործողություններն այս օրերին Հայաստանի հանդեպ ռազմավարական ճնշման նոր լծակներ ավելացնելու քաղաքականության տրամաբանական շարունակությունն է։ 

Թե՛ ընդհանրապես հակամարտության մեջ, և թե՛ կոնկրետ ներկա սահմանային գործողություններում ադրբեջանական կողմը շարժվում է «Զրոյական հաշվով խաղի» տրամաբանությամբ։ Սա այն իրավիճակն է, երբ ցանկացած բան, ինչ «պլյուս» է հակառակորդի համար, ինքնստինքյան «մինուս» է քեզ համար, և հակառակը։ 

Վերջին օրերին Ադրբեջանի գրաված ՀՀ տարածքները Բաքվի համար անվտանգության տեսակետից կենսական նշանակություն չունեն, քանի որ այդտեղ հայկական ներկայությունը չի վտանգում ադրբեջանական ենթակառուցվածքները, ճանապարհները և ռեսուրսները, բայց հակառակն է Հայաստանի դեպքում. այդտեղ ադրբեջանական ներկայությունը վտանգում է հայկական ենթակառուցվածքները, ճանապարհներն ու ռեսուրսները։ 

Սև լճի մերձակայքի բարձունքներում հաստատվելով՝ Ադրբեջանը փորձում է թիրախավորել Գորիս քաղաքը, ինչպես արդեն արել է Կապանում՝ ստեղծելով ավելի հարմար պլացդարմ իր համար և միևնույն ժամանակ էականորեն սահմանափակելով հայկական կողմի հնարավորությունները տարբեր սցենարներով հիպոթետիկ ռազմական գործողությունների պարագայում։ 



Նույն տրամաբանությամբ Ադրբեջանը գործում է նաև Գեղարքունիքի մարզի Կութ և Վերին Շորժա գյուղերի հատվածում։ Ռազմական և լոգիստիկ առումով Ադրբեջանի համար Արցախից օկուպացրած տարածքներից ամենաբարդը Քարվաճառի ուղղությունն է, ինչը պայմանավորված է բարդ ռելիեֆով։ Ներկա պահին Քարվաճառը սնուցվում է Մռավի լեռնաշղթայով անցնող լեռնային բավական բարդ, մոտ 45 կմ ձգվող ճանապարհով, ինչը ռազմական առումով էականորեն սահմանափակում ու դժվարացնում է ադրբեջանական զինուժի գործողություններն ու մատակարարումը այդ հատվածում։ 
Չենք կասկածում, որ Ադրբեջանը ժամանակի ընթացքում կբարելավի այդ ճանապարհը, կփորձի ալտերնատիվ տարբերակներ գտնել ուղիները դիվերսիֆիկացնելու համար, զուգահեռ կամրապնդի իր ռազմական ներկայությունը ու կկառուցի նոր զորամասեր։ Այս քայլերը կմեղմեն ռելիեֆից բխող օբյեկտիվ խնդիրները, բայց ամբողջովին չեն լուծի դրանք։ 
Կութի և Վերին Շորժայի հատվածներում ադրբեջանական կողմը փորձում է նաև ՀՀ տարածքում գերիշխող դիրքեր զբաղեցնելով՝ վերահսկողություն հաստատել ՀՀ-ից դեպի Քարվաճառ տանող ճանապարհների ու ընդհանրապես օպերատիվ ուղղությունների վրա՝ սահմանափակելով ռազմական տարբեր հիպոթետիկ սցենարների դեպքում հայկական կողմի գործողությունների ազատությունը։ 
Ամփոփելով՝ արձանագրենք, որ Ադրբեջանն այս օրերին փորձում է «կապել Հայաստանի ձեռքերը»՝ զրկելով Հայաստանին ապագայում Ադրբեջանին արդյունավետ դիմադրելու հնարավորությունից։ 
Ընդգծենք, որ Ադրբեջանն իր այս քաղաքականությունն անթաքույց է վարում։ Դեռևս մայիսի 6-ին Ադրբեջանի ԱԽ քարտուղար Ռամիլ Ուսուբովը հայտարարել էր, որ «Իլհամ Ալիևի հատուկ վերաբերմունքն այն է, որ ընդհանուր առմամբ Հայաստանին թույլ չեն տալու վերականգնել իր ռազմական և քաղաքական ռեսուրսները՝ կրկին վտանգ չդառնալու համար»։ 
Արձանագրենք նաև, որ նման զարգացումները սպասելի էին նոյեմբերի 10-ից սկսած, սակայն չենք կարող բացառել, որ Ադրբեջանը չի ներխուժի ՀՀ այլ հատվածներ՝ հետևելով «Հայաստանին խեղդելու» իր քաղաքականությանը։