Բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինը ֆեյսբուքի իր էջում անդադարձել է Ադրբեջանի բռնապետի հոխորտանքներին՝ հայ պետական, ռազմական գործիչ Գարեգին Նժդեհի մասով։ 

«Գարեգին Կարծում եմ՝ ժամանակն է վերջ տալ Ադրբեջանի կողմից տարածված ստերին Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ «հրեաների, լեհերի, գնչուների զանգվածային սպանություններին» Գարեգին Նժդեհի մասնակցության մասին։ Որպես Իսրայելի քաղաքացի և ֆաշիստական ​​համակենտրոնացման ճամբարներում բազմաթիվ հարազատներ կորցրած հրեա, ինձ համար տհաճ է, որ բանակում երբեք չծառայած ինքնագոհ բռնապետը սուտ է տարածում, իսկ նրա ծնողներն ու պապիկները խուսափում են պաշտպանել իրենց հայրենիքը։ 

Գաղտնիք չէ, որ 1941 թվականին Հեյդար Ալիևը կարող էր կամավոր մեկնել ռազմաճակատ (ինչպես իմ պապիկը՝ նույն տարիքի Ալիևը, ով կռվել է Լենինգրադի պաշտպանության ժամանակ և ծանր վիրավորվել), բայց Հեյդարը խելամտորեն նախընտրել է ավելի տաք և ապահով տեղ։ 

Ադրբեջանում իշխող այս ընտանիքում հայրենիքի հանդեպ սերը ժառանգական է, ուստի Իլհամ Ալիևը նույնպես ոչ մի օր բանակում չծառայելով հիմա ուրախությամբ շրջում է Ղարաբաղում, հագնում գեներալի համազգեստ և նույնիսկ իր կնոջն է հագցնում գեներալի շորեր։

Բայց վերադառնանք Հոլոքոստի և Գարեգին Նժդեհի թեմային։ Իսրայելում, Երուսաղեմում, կա «Յադ Վաշեմ» (Յադ Վաշեմ) հսկայական թանգարան՝ ի հիշատակ Հոլոքոստի զոհերի, այն նաև ֆաշիզմի հանցագործությունների ուսումնասիրման ինստիտուտ է՝ յուրահատուկ քարտային ցուցիչով և արխիվներով։ Կան միլիոնավոր ֆայլեր՝ ըստ տարվա և ամսվա, անունով, քաղաքով և երկրի: Դրանում նշված են Հոլոքոստի գրեթե բոլոր զոհերը՝ անուններով, որտեղ և ովքեր են սպանվել: Բայց ոչ պակաս կարևորը՝ կա աշխարհի ամենամեծ արխիվը, որտեղ կան ոչ միայն զոհերի, այլև մարդասպանների անունները։ Սկսած գերմանական ռայխի ղեկավարությունից և վերջացրած պարզ սադիստ ոստիկաններով։

Հարյուր ու հազարավոր նացիստներ հետապնդվեցին իսրայելական Մոսադի կողմից ամբողջ աշխարհում, շատերը բռնվեցին և դատապարտվեցին Եվրոպայում և Ամերիկայում, մյուսները պարզապես ոչնչացվեցին, իսկ համակենտրոնացման ճամբարների նախարար Ադոլֆ Էյխմանը առևանգվեց Արգենտինայից (որտեղ նա թաքնվում էր) եւ մահապատժի ենթարկվեց Իսրայելում 1962 թվականի հունիսի 1-ին։ Գարեգին Նժդեհը Յադ Վաշեմի արխիվում չկա. Ո՛չ Իսրայելը, ո՛չ հրեական սփյուռքը Գարեգին Նժեին մեղավոր չեն համարում հրեա ժողովրդի դեմ որևէ գործունեության համար։

Ստորև բերված հղումով կարող եք գնալ «Յադ Վաշեմ» կայք (առկա է անգլերեն տարբերակ, ռուսերեն, իսպաներեն, գերմաներեն) և փնտրել Գարեգին Նժդեհի գոնե մեկ հիշատակում։ Չեք գտնի։ Իսրայելը և հրեաները նրան չեն համարում հրեա ժողովրդի թշնամին։ Բազմաթիվ տեղեկություններ կան տասնյակ հազարավոր նացիստների և նացիստների հանցակիցների մասին, կարող եք փնտրել Հիմլերին, Գեբելսին կամ նույնիսկ այնպիսի փոքրիկ կերպարի, ինչպիսին Հենրիխ Հոֆմանը, նացիստ լուսանկարիչն է: Եվ դուք կգտնեք շատ տեղեկություններ:

Հերթական անգամ նշեմ՝ Նժդեհի մասին ոչինչ չկա. Եվ դուք հասկանում եք, որ եթե Գարեգին Նժդեհը ինչ-որ կերպ կապված լիներ հրեա ժողովրդի դեմ նացիստների հանցագործությունների հետ, ապա հրեաները հաստատ սա չէին մոռանա։ Բայց ոչ՝ ստացվում է, որ Իսրայելը և ողջ աշխարհի հրեաները շատ միամիտ են, բայց Ադրբեջանը՝ Իլհամ Ալիևի գլխավորությամբ, աշխարհին է ներկայացնում ճշմարտությունը հրեա ժողովրդի դեմ Գարեգին Նժդեհի հանցագործությունների մասին։ Ինձ համար դա շատ ծիծաղելի է: Բայց միևնույն ժամանակ ինձ համար տհաճ է, որ մերձկասպյան ֆյուրերն իր քաղաքական խաղերում օգտագործում է միլիոնավոր սպանված հրեաների հիշողությունը և հորինում մի բան, որը երբեք չի եղել՝ փորձելով վերափոխել ոչ միայն հայոց պատմությունը, այլև հրեական պատմությունը։

Յադ Վաշեմ կայքի հղումը ստորև բերված առաջին մեկնաբանության մեջ: Ով այնտեղ Գարեգին Նժդեհի մասին գոնե մեկ հիշատակում կգտնի, ինձանից պատվավոր մրցանակ կստանա»։