Ադրբեջանը, կարծես, ավելի շատ ագրեսիա է ծրագրում կիրառել Հայաստանի դեմ․ ԶԼՄ
Ադրբեջանը ցույց է տվել, որ իր հավակնությունները տարածվում են նաև Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների վրա՝ այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բռնագրավում Հայաստանի Հարավում՝ Սյունիքի մարզում, գրել է The Jerusalem Post-ը։
Նշվում է, որ Իսրայելի ռազմավարական գործընկերությունն Ադրբեջանի հետ առանցքային է եղել Հարավային Կովկասում նրա արտաքին քաղաքականության մեջ:
Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանը, կարծես, ավելի շատ ագրեսիա է ծրագրում կիրառել Հայաստանի դեմ, ինչը չի բխում Իսրայելի շահերից։ Բաքվի ռեժիմը նավթ է վաճառում Իսրայելին, գնում իսրայելական զենք և առաջարկում է առաջադեմ բազա Իրանին վերահսկելու և հակազդելու համար: Բաքվի համար այս դաշինքն անգնահատելի է եղել հայաբնակ Լեռնային Ղարաբաղի հետ հակամարտության ընթացքում, որտեղ իսրայելական զենք է օգտագործվել այն գործողություններում, որոնք հանգեցրել են Ադրբեջանի վճռական հաղթանակին և 2023 թվականի սեպտեմբերին 120,000 հայերի էթնիկ զտմանը: Վերջերս Ադրբեջանը ցույց է տվել, որ իր հավակնությունները տարածվում են նաև Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների վրա: Ինչպես նշվել է, այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը» ցամաքային կամուրջ կստեղծի դեպի Ադրբեջանի դաշնակից Թուրքիան, որն, իր հերթին, կխթանի Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հավակնությունները: Անկարան, թեև սիրախաղի մեջ է Ռուսաստանի հետ, պարտավորություններ ունի նաև որպես ՆԱՏՕ-ի անդամ: Հոդվածում նաև հիշեցվում է, որ Ալիևը մեղադրել է Հայաստանին 30 տարի շարունակ «ֆաշիստական գաղափարախոսություն» ունենալու և «տարածաշրջանի համար սպառնալիք» լինելու մեջ։ Նա պնդում է, որ «ֆաշիզմը պետք է ոչնչացվի… Այն կկործանի կա՛մ Հայաստանի ղեկավարությունը, կա՛մ՝ մենք։ Մենք այլ ելք չունենք»։
«Ադրբեջանի հարձակումը Հայաստանի վրա կլինի ագրեսիա, որին Իսրայելը չպետք է օգնի կամ աջակցի: Հայաստանի դեմ նման քայլը միայն Ալիևի տարածքային կոնսոլիդացիայի երկարացում չի լինի։ Դա կխախտի Հայաստանի ինքնիշխանությունը և հիմնովին կփոխի տարածաշրջանային հավասարակշռությունն այնպես, որ ուղղակիորեն օգուտ կբերի Թուրքիային: Թուրքիան կապելով Ադրբեջանի և Կենտրոնական Ասիայի հետ՝ այս միջանցքը ընդլայնելու է թուրքական ազդեցությունը ողջ տարածաշրջանում։ Հաշվի առնելով, որ Թուրքիան կարող է հսկայական ազդեցություն ունենալ Սիրիայի նոր ռեժիմի վրա, թուրքական այս գոտին կհասնի Կենտրոնական Ասիայից մինչև Գոլանի սահման», – նշվել է հոդվածում:
Հոդվածում նաև նշվում է, որ Թուրքիան հակաահաբեկչության և կայունության քողի տակ հետապնդում է էքսպանսիոնիստական նկրտումներ: Էրդողանի աջակցությունը Սիրիայում իսլամիստ աշխարհազորայիններին ամրացրել է Թուրքիայի ազդեցությունն այնտեղ՝ հատկապես հյուսիս-արևմուտքում: Այս վստահված անձանց միջոցով Անկարան տեղահանել է քուրդ բնակչությանը, խարխլել քրդական ինքնավարությունը և ուժեղացրել ծայրահեղական խմբավորումները՝ խուսափելով ուղղակի ռազմական առճակատումից: Էրդողանի նեոօսմանյան տեսլականը չի սահմանափակվում միայն Սիրիայով: 2020-ի Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի ժամանակ Թուրքիան ուղարկել է սիրիացի վարձկաններին՝ կռվելու ադրբեջանական ուժերի կողքին, մարտավարություն, որը ցույց է տալիս Անկարայի կողմից իսլամիստ զինյալների օգտագործումը որպես արտաքին քաղաքականության գործիք: Եվ այդ արտաքին քաղաքականությունն ակնհայտորեն թշնամական է Իսրայելի նկատմամբ։ Էրդողանի ամուր աջակցությունը ՀԱՄԱՍ-ին և նրա երկիմաստ սպառնալիքներն Իսրայելի նկատմամբ (նա ակնարկել է ներխուժման հնարավորության մասին), ընդգծում են Անկարայի հետագա հզորացման վտանգները:
The Jerusalem Post-ն ընդգծում է․ «ՀՀ-ն, իր հերթին, փորձում է կտրվել ռուսական կախվածությունից և շարժվել դեպի Արևմուտք: «Զանգեզուրի միջանցքը» գրավելու փորձը սպառնում է ապակայունացնել այս հետագիծը՝ Հայաստանին հետ մղելով Մոսկվայի ուղեծիր և ուժեղացնելով երկրի ներսում հակաարևմտյան ուժերը. ևս մեկ զարգացում, որը Իսրայելը չպետք է ողջունի։ Այս միջանցքի կորուստը կկործանի նաև Հայաստանի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունն՝ ազդանշան տալով մյուս ավտորիտար ռեժիմներին, որ ավելի թույլ հարևանների դեմ ագրեսիան կմնա անվերահսկելի»։
Էրդողանի կողմից ռուսական S-400 հրթիռային համակարգերի գնումը, Մոսկվայի նկատմամբ արևմտյան պատժամիջոցներին անհամապատասխանելը և Արևելյան Միջերկրական ծովում ագրեսիվ գործողություններն Անկարայի կողմից ՆԱՏՕ-ի համախմբվածությունը խաթարելու ընդամենը մի քանի օրինակներ են: Թուրքիայի գործողությունները նաև մարտահրավեր են նետում ԱՄՆ-ի շահերին տարածաշրջանում. Էրդողանի սաստկացող հռետորաբանությունը սիրիացի քրդերի դեմ, որոնք ԱՄՆ-ի կարևոր դաշնակիցներն են ԴԱԻՇ-ի դեմ պայքարում, և Ադրբեջանի հետ նրա գործողությունները վտանգում է ապակայունացնել առանց այն էլ անկայուն տարածաշրջանը: «Զանգեզուրի միջանցքի» գրավումը կխիզախի Թուրքիային և նոր մարտահրավերներ կստեղծի ՆԱՏՕ-ի, Միացյալ Նահանգների և տարածաշրջանային դերակատարների համար, ինչպիսին Իսրայելն է: «Զանգեզուրի միջանցքը» նաև ռազմավարական նշանակություն ունի իրանցիների համար՝ ապահովելով դեպի Հայաստան առևտրի, ճանապարհորդության և մշակութային փոխանակման կարևոր ուղի: Իրանական ավելի չափավոր կառավարությունն ապագայում, հավանաբար, կձգտի վերաինտեգրվել համաշխարհային հանրությանը, և մուտքը Հայաստան կարող է կարևոր լինել: Միացյալ Նահանգների և ՆԱՏՕ-ի համար սա հնարավորություն է վերահաստատելու հիմնական արժեքները և պատասխանատվության ենթարկելու Թուրքիային իր սրիկա վարքագծի համար: Ինչ վերաբերում է Իսրայելին, ապա «Զանգեզուրի միջանցքի» գրավմանն ամեն կերպ աջակցելը կանցնի վտանգավոր սահմանը. Իսրայելը պետք է ընդդիմանա այս քայլին՝ հավասարակշռելով իր ռազմավարական դաշինքը Ադրբեջանի հետ, միաժամանակ սկզբունքային դիրքորոշում որդեգրի ընդդեմ թուրքական չարաշահումների:
