Հայաստանից 12 լրագրողի և իրավապաշտպանի Apple բջջային սարքերը «կոտրվել» են լրտեսող ծրագրերի միջոցով
Հայաստանից առնվազն 12 լրագրողի և իրավապաշտպանի Apple բջջային սարքերը «կոտրվել» են Pegasus լրտեսող ծրագրերի միջոցով։ Այս մասին ասվում է Access Now միջազգային ոչ առևտրային կազմակերպության, հայկական CyberHUB-AM ՏՏ խմբի, Տորոնտոյի համալսարանի Citizen Lab հետազոտական կենտրոնի, Amnesty International իրավապաշտպան կազմակերպության անվտանգության լաբորատորիայի և բջջային հեռախոսների անվտանգության անկախ հետազոտող Ռուբեն Մուրադյանի հետաքննության մեջ։
Լրտեսական սարքն օգտագործվել է 2020 թ նոյեմբերից մինչև 2022 թ. դեկտեմբերն ընկած ժամանակահատվում։
Ըստ Meduza-ի՝ սա Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջազգային պատերազմի համատեքստում Pegasus լրտեսող ծրագրերի օգտագործման առաջին փաստագրված ապացույցն է։
Լրտեսության զոհերը հրապարակայնորեն հայտնել են իրենց անունները.
Աննա Նաղդալյան- ՀՀ ԱԳՆ նախկին մամուլի քարտուղարն է։
Կառլեն Ասլանյան - Ազատություն ռադիոկայանի հայկական ծառայության լրագրող
Աստղիկ Բեդևյան - Ազատություն ռադիոկայանի հայկական ծառայության լրագրող։
Ռուբեն Մելիքյան - իրավաբան, «Իրավունքի ուղի» հասարակական կազմակերպության իրավապաշտպան, Լեռնային Ղարաբաղում մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան։
Վարուժան Գեղամյան - քաղաքագետ-թուրքագետ, Երևանի պետական համալսարանի պրոֆեսոր։
Սամվել Ֆարմանյան – ArmNews հեռուստաալիքի համահիմնադիր։
Քրիստինե Գրիգորյանը - Հայաստանի մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան է, ով հրաժարական է տվել 2023 թվականի սկզբին։
Մյուս հինգը, որոնց Apple սարքերը նույնպես վարակված են եղել Pegasus-ով, ցանկացել են անանուն մնալ անձնական և մասնագիտական պատճառներով: Նրանց թվում են երկու լրագրողներ, ակտիվիստ, Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչ, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչ, ով չի ստացել գործատուի համաձայնությունը՝ խոսելու հանրային դաշտում։
Բացի այդ, Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության շատ այլ ներկայացուցիչներ, օրինակ՝ Հանրային հեռուստատեսության լրագրող Վիտալի Գրիգորյանը, Apple-ից ծանուցումներ են ստացել, որ իրենց սարքերը կարող են վարակված լինել լրտեսող ծրագրերով։ Սակայն հետաքննության հեղինակները դա դեռ ամբողջությամբ չեն հաստատել՝ իրենց սարքերի տվյալների հասանելիության բացակայության պատճառով։
