Սպիտակ տունը հրամանագիր է պատրաստել չինական բարձր տեխնոլոգիական ընկերություններում ուղղակի ներդրումների սահմանափակումների մասին, որոնց եկամուտներն առնվազն կիսով չափ կապված են քվանտային հաշվարկների, արհեստական ինտելեկտի (ԱԻ) եւ առաջադեմ Կիսահաղորդիչների զարգացման հետ: ԱՄՆ իշխանությունների նոր միջոցների մասին, որոնք նրանք հիմնավորում են ազգային անվտանգության սպառնալիքով, հայտնել են The Wall Street Journal (WSJ), The New York Times (NYT) թերթերը եւ Bloomberg գործակալությունը՝ վկայակոչելով աղբյուրներին: Հայտարարված սահմանափակումներն ուժի մեջ կմտնեն 2024 թվականից ոչ շուտ և չեն տարածվի ԱՄՆ-ից ավելի վաղ ստացված ներդրումների վրա:

Ինչպես հայտնում է WSJ – ն, տեխնիկապես նոր կանոնները կտարածվեն ԱՄՆ-ի հակառակորդ մի շարք երկրների, այդ թվում ՝ Ռուսաստանի ընկերություններում ներդրումների վրա, սակայն գործնականում կազդեն միայն ՉԺՀ-ի հետ աշխատանքի վրա: Դրանց համաձայն ՝ ամերիկյան մասնավոր եւ վենչուրային ներդրողներին կարգելվի ներդրումներ կատարել չինական ընկերություններում, որոնք զբաղվում են քվանտային գաղտնագրությամբ, ԱԻ-ի եւ ամենաառաջատար Կիսահաղորդիչների զարգացմամբ: Ընդ որում, Bloomberg-ի զրուցակիցներից մեկը վստահեցնում է, որ ԱԻ-ում ներդրումների ամբողջական արգելքը կտարածվի միայն ՉԺՀ-ի այն ընկերությունների վրա, որոնք արտադրանք են մատակարարում զինվորականներին, իսկ մնացած դեպքերում անհրաժեշտ կլինի տեղեկացնել կառավարությանը (հավանականություն կա, որ բացառություններ կլինեն նաեւ քվանտային հաշվարկների եւ չիպերի ոլորտում): Ներդրողները, որոնք կխախտեն այդ կանոնները, կհայտնվեն տուգանքների եւ իրենց բաժնեմասերից հրաժարվելու կարգադրագրերի սպառնալիքի տակ, գրում Է WSJ-ն։ Միևնույն ժամանակ, նոր կանոնները հետադարձ ուժ չունեն և չեն ազդում չինական բաժնետոմսերում և պարտատոմսերում պորտֆելային ներդրումների վրա:

Bloomberg-ը գրում է, որ նոր սահմանափակումները դե ֆակտո սահմանափակում են ներդրումները, ամենայն հավանականությամբ, միայն չինական ստարտափներում եւ գրեթե ոչինչ չեն փոխի ամերիկացի ներդրողների համար, որոնք ծրագրում են աշխատել Չինաստանի խոշոր կորպորացիաների հետ, քանի որ նրանց եկամուտների մեծ մասը բարձր տեխնոլոգիական ոլորտից չէ: Այսպիսով, Սպիտակ տան նպատակը կարող է լինել նորագույն տեխնոլոգիաների ոլորտում Չինաստանից նոր մրցակիցների ի հայտ գալը կանխելը: ԱՄՆ նախագահի վարչակազմի անանուն ներկայացուցչի խոսքով ՝ սահմանափակումներն ուղղված են արդյունաբերության մեջ ամերիկյան կապիտալի ներարկումների դադարեցմանը, որոնք կարող են օգնել չինական զինվորականներին կամ պետական վերահսկողական մարմիններին:

Վաշինգտոնի նոր քայլը, ըստ NYT-ի, կհանգեցնի Չինաստանի իշխանությունների դժգոհությանը: 2023 թվականի փետրվարին Reuters-ը ներկայացրել է Ջորջթաունի համալսարանի անվտանգության և նոր տեխնոլոգիաների կենտրոնի (CSET) տվյալները, որտեղ 2015-2021 թվականների ընթացքում Չինաստանում ԱԻ ոլորտում ամերիկացի ներդրողների ներդրումները գնահատվել են 40,2 միլիարդ դոլար (Չինական ԱԻ տեխնոլոգիաների ոլորտում ներդրումների ընդհանուր ծավալի 37% - ը):

Նախաձեռնությունը տեղավորվում է ԱՄՆ-ի և Չինաստանի միջև հարաբերությունների ընդհանուր կտավի մեջ, ասում է HSE CKEMI-ի գիտաշխատող Լև Սոկոլշիկը: Ըստ ԱՄՆ ազգային անվտանգության 2022 թվականի ռազմավարության ՝ Չինաստանը ԱՄՆ-ի ռազմավարական մրցակիցն է ։ Այդ փաստաթուղթը ենթադրում էր Չինաստանի զսպում բոլոր առանցքային տնտեսական ճյուղերում, այդ թվում ՝ արհեստական ինտելեկտի եւ առաջադեմ չիպերի զարգացման ոլորտում ։ Բարձր տեխնոլոգիական ոլորտում Չինաստանի դեմ սահմանափակումների դեպքում ԱՄՆ ազգային անվտանգության ապահովման մասին հռետորաբանությունը նման համատեքստում միայն ստանդարտ ձևակերպում է, նշում է փորձագետը ։

«Չի կարելի ասել, որ Սպիտակ տան նոր հրամանագիրը կրակոց է չինական տեխնոլոգիական սեկտորի գլխին, քանի որ ամենից շատ կտուժեն հենց ստարտափները, այլ ոչ թե Չինաստանի կայացած տեխնոլոգիական ընկերությունները», – ասում է չինագետ Լեոնիդ Կովաչիչը: Ենթադրվում է, որ ամերիկյան տեխնոլոգիական լոբբիի ազդեցության տակ, որը շահագրգռված չէ Չինաստանի հետ առևտրային ներդրումային համագործակցության դադարեցմամբ, հրամանագրի տեքստը բազմիցս առաջնորդվել է սահմանափակումների մեղմացման ուղղությամբ, ավելացնում է փորձագետը: Նոր հրամանագիրը որոշակի անհարմարություններ կստեղծի չինական ընկերությունների համար, որոնք ապավինում էին ամերիկյան վենչուրային ընկերություններին, նշում է Կովաչիչը: Չինական ընկերություններն այժմ չունեն տեխնոլոգիաներ առավել ժամանակակից չիպերի թողարկման համար, որոնք անհրաժեշտ են, օրինակ, գեներացնող ԱԻ-ի զարգացման համար: Չինաստանում ChatGPT-ի հետ համադրելի արտադրանքի ստեղծումն այս պահին անհնար է հաշվողական հզորությունների բացակայության պատճառով, ասում է փորձագետը։

Չինաստանը այսօր կենտրոնացել է նախորդ սերունդների կիսահաղորդիչների արտադրության վրա, որոնք օգտագործվում են մեքենաների և սպառողական էլեկտրոնիկայի մեջ ՝ իր վրա քաշելով շուկայի այն մասնաբաժինը, որը նախկինում պղտորվել էր տարբեր արտադրողների միջև: Պեկինի կողմից հետագայում կդիտվի տնտեսական բնույթի պատասխան միջոցների որոնում, ասում է Կովաչիչը ։ Դրանց թվում են առանցքային բաղադրիչների մատակարարման ոլորտում հետագա սահմանափակումները, օրինակ ՝ հազվագյուտ մետաղների արտահանումը, եզրակացնում է փորձագետը։

Չինաստանը դարձել է աշխարհի առաջատար տեխնոլոգիական խաղացողներից մեկը ՝ ակտիվորեն ներգրավելով օտարերկրյա կապիտալ, այդ թվում ՝ ԱՄՆ-ից, իր ԱԻ և տեխնիկական սարքավորումների ոլորտը զարգացնելու համար, ասում է Just AI-ի NLP R&D թիմի ղեկավար Կոնստանտին Կոտիկը: Եվ մինչ Չինաստանը ակտիվորեն աշխատում է ԱԻ-ում տեխնոլոգիական ինքնավարություն ձեռք բերելու ուղղությամբ, երկիրը դեռ կախված է արտաքին ֆինանսավորումից:

Ամերիկյան քաղաքականության հայեցակարգերի տեսանկյունից նոր «թույլ» պատժամիջոցները հանդես են գալիս ոչ թե որպես տնտեսական ճնշման գործիքներ, այլ որպես ազդանշաններ, կարծում է NTI-ի իրավասությունների կենտրոնի ղեկավարի տեղակալ Ալեքսանդր Սիվոլոբովը